Φιλοσοφικά Γυμνάσματα

Φιλοσοφικά Γυμνάσματα

Ο «άλλος δικός μου» μου έστειλε τις παρακάτω σκέψεις του και επιζητεί την κριτική μου.

Με τη σειρά μου σας υποβάλλω το κείμενο αυτό και περιμένω κι εγώ τα διανοήματά σας:

Η Λαμπρή των Ελλήνων

Κάθε Μεγάλη Εβδομάδα, δεν πενθούσα. Στις κατανυκτικές Ακολουθίες των Παθών δεν έβλεπα πάσχοντες. Παρ’ ότι στο σπίτι μας ετηρείτο όλο το τυπικό της νηστείας κ.λ.π. Εμένα το μυαλό  και η ψυχή μου ήταν στο αποτέλεασμα. Όχι στο θαύμα της Ανάστασης. Αλλά στη γιορτή που ακολουθεί την Ανάσταση.

Το θαύμα ήταν ένα τυπικό εκκλησιαστικό γεγονός. Σαν μεγάλωσα με ταλαιπώρησε πολύ στο ταξίδι μου στους κόσμους της αμφιβολίας. Ωστόσο δεν έπαυσα να ψηλαφίζω μέσα μου το άγνωστο, που μου έφερνε ελπίδα και φως. Που με έδενε με μια προοπτική που έπρεπε να με συγκινεί.

Ερχόταν μόνη η γιορτή, η χαρά της Λαμπρής. Το θαύμα γινόταν χαρά γιορτής. Αυτής που μας φέρνει χωρίς αντάλλαγμα η Ανάσταση. Τότε η Ανάσταση φαντάζει όχι σαν θαύμα, αλλά σαν δώρο Θεού. Θέλεις να επικοινωνήσεις με το υπερβατικό. Διαισθάνεσαι το «άγγιγμα του Θεού». Αδυνατείς να το πιάσεις, να το ανταποδώσεις. Το δώρο της ύπαρξής σου δεν θέλει αντίδωρο. Έχεις την απόλυτη ελευθερία της βούλησής σου, χαρίζεις το δρόμο μόνος σου. «Σφραγές δωρεάς πνεύματος αγίου, Αμήν». Αυτό το δώρο σου αναγνωρίζει και η Εκκλησία στη γιορτή της βάπτισής σου. Είναι το δώρο της δημιουργίας.

Αυτή η δημιουργία είναι δική σου επιλογής. Οφείλεται στην απόλυτη ελευθερία που σου παρέχει το δώρο ζωής. Δεν σου επιβάλλεται έξωθεν, από δογματικούς καταναγκασμούς ή όμοιες επιλογές.

Το αίσθημα της δημιουργίας ήταν κατ’ αρχήν ακαθόριστο. Ήταν απροσδιόριστο. Το αγνοούσες. Όμως στο βάθος κάτι αντιφέγγιζε, κάτι φώτιζε χωρίς να το βλέπεις. Κάτι έλαμπε στο δρόμο του μυαλού σου. Και των αισθήσεών σου. Κάτι που θέλεις να το αγγίξεις και δεν το φθάνεις.

Έπειτα βλέπεις γύρω σου. Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο νοιώθεις παντού το θαύμα της δημιουργίας. Η εμπειρία της φανερωμένης γνώσης. Το φως το ανέσπερον. Σε αγγίζει μα δεν το φθάνεις, δεν το πιάνεις. Είτε στην καθημερινή πραγματικότητα του φίλου, του γείτονα, του συμμαθητή ή συμπολίτη, είτε στην επιστημονική έκρηξη του θαυμαστού κόσμου της τεχνολογίας, της ιατρικής, της φυσικής.....

Σιγά, μα σημαδιακά έρχεται το βάρος του χρόνου. Αυτής της αδυσώπητης διάστασης. Το θαύμα της δημιουργίας δεν έρχεται όποτε το θέλεις. Δεν έρχεται με μιας. Είναι δύσκολος συνοδοιπόρος. Έρχεται σιγά – σιγά, σκαλί – σκαλί, έχει τη δική της διαδικασία. Πολλές φορές αρχίζει, αλλά δεν τελειώνει ποτέ.

Γιατί η δημιουργία χρειάζεται γνώση, χρειάζεται εμβάπτιση στην περιβαλλοντική κοινωνούμενη εμπειρία σου, δεν πετυχαίνεις αμέσως την κορυφή, χρειάζεται η εμπειρία των προηγούμενων, σε κάθε σκαλοπάτι ακολουθεί η μίμηση της βεβαιωμένης επιτυχίας και στο επόμενο σκαλοπάτι χτίζεις τη δική σου «δημιουργία».

Αλλά δεν φθάνει η μίμηση και η γνώση για να φθάσεις στη δική σου δημουργία. Απαιτείται και η σύνθεση, με τα δικά σου υλικά, ώστε να φθάσεις στο δικό σου «θαύμα», στην υπέρβαση. Το πνεύμα της αγάπης και της καταλλαγής σε σημαδεύει.

Τότε ξαναβρίσκεις μπροστά σου το δώρο του Θεού. Νοιώθεις το άγγιγμα του Θεού. Η κάθε δημιουργία (επιστημονική – καλλιτεχνικής – κοινωνική) συνιστά μοναδικότητα του κάθε δημιουργού, είναι το δώρο της ύπαρξής του. Όταν ο Μπετόβεν συνέθεσε την Ενάτη Συμφωνία, όπου συνδύασε το λόγο της φωνητικής και της ενόργανης μουσικής, μ’ έναν τρόπο που ποτέ δεν είχε επιχειρηθεί, όλοι μίλησαν για «θαύμα».

Στην πραγματικότητα δεν ήταν τίποτε άλλο από την απόκριση του Μπετόβεν στο δώρο της προσωπικής μοναδικής μετοχής του έναντι της παγκόσμιας δημιουργίας.

Το «άγγιγμα του Θεού» είναι ένας κατά μεταφορά τρόπος να υπομνήσουμε στην αλαζονική καθημερινότητά μας την υπερβατική διάσταση της ζωής.

Ο Αμερικανός φιλόσοφος και θεολόγος Τζών Καπούτο γράφει με λογοπαικτική διάθεση: «Ο Θεός δεν υπάρχει. Ο Θεός επιμένει». Το τελευταίο σημαίνει ότι ο Θεός επιμένει να εμφανίζεται μπροστά μας αυτόκλητος, χωρίς να μας ρωτάει, να μας παρέχει δώρα, χωρίς ανταμοιβή. Δική μας είναι η ευθύνη της αξιοποίησης του δώρου, όπως των ταλάντων της Αγίας Γραφής, όπως και η απόκριση σ’ αυτή τη θεία δωρεά.

Εδώ επανέρχεται και πάλι το θέμα της Ελευθερίας. Ελευθερία σημαίνει ευθύνη. Ο Νικολάι Μπερντιάγεφ, μέγας θρησκευτικός φιλόσοφος, ο «προφήτης του 20^ου αιώνα» επιμένει ότι η ελευθερία και η δημιουργία είναι αδιάσπαστα συνδεδεμένες. Διατυπώνω  την ιδέα ότι μεταξύ ελευθερίας και ΕΙΝΑΙ, πρωτεύον είναι η Ελευθερία. Αυτό σημαίνει ότι η ελευθερία δεν καθορίζεται από τίποτε και από κανέναν. Ούτε από το Θεό. Ο Θεός εξουσιάζει τον κόσμο που εδημιούργησε, όχι και την αδημιούργητη ελευθερία. Αν ήταν δημιουργός της Ελευθερίας, τότε θα έφερε αυτός την ευθύνη για το κακό που υπάρχει στο σύμπαν. Ο άνθρωπος δεν έχει το δικαίωμα να μετατοπίζει στο Θεό την ευθύνη του για τα γενόμενα στη Γη. Διότι Ελευθερία σημαίνει ευθύνη.

Η Ανάσταση ως θαύμα, μας οδηγεί στις δυσνόητες,σκοτεινές αφανέρωτες ατραπούς της μεταφυσικής. Έτσι ονόμασαν οι Έλληνες θέτοντες τα ερωτήματα για την αιτία και το σκοπό της ύπαρξης και των υπαρκτών πραγμάτων. Μετά ακολούθησαν οι θρησκείες και οι προβληματισμοί ή οι «αβεβαιότητες», για την πέραν του τάφου ζωή. Κληρονομήσαμε μια παράδοση. «Πάσχα το σεπτόν, Πάσχα πανσεβάσιμον». Η Ελληνική παράδοση τηρείται με σεβασμο. Όχι όμως και με συμβιβασμό.

Η Ελληνική ευκινησία του πνεύματος δεν αρκείται στο δώρο ζωής. Διαισθάνεται ότι πέραν της ζωής, κρύπτεται κάποιο ειδοποιό στοιχείο, που προσπαθούμε να ψηλαφήσουμε εις μάτην. «Η φύσις κρύπτεσθαι φιλεί», μας δίδαξαν οι Έλληνες πρόγονοί μας.

Γι’ αυτό γιορτάζουμε την Ανάσταση. Γιορτάζουμε τη χαρά της ζωής, το φως της Άνοιξης, λαμπρύνουμε τις μέρες μας με στοχασμούς υψηλής συγκίνησης και άφθαρτον φυσικού κάλλους. Λαμπρή ονομάζουν οι Έλληνες τη διαδικασία του Αναστάσιμου γεγονότος. Ναι, είναι η Λαμπρή των Ελλήνων. Η Πασχαλιά των Ελλήνων.

                                                                                              ΓΙΑΝ.ΚΟΣ