Ο Ερνέστο
Λακλάου (Αργεντινός), άσκησε κριτική στον παραδοσιακό Μαρξισμό και καθώς γράφει
στο βιβλίο (που έγραψε με τη σύντροφό του Σαντάλ Μουρ), θωρεί αυτόν ότι δεν
αποτελεί κατάλληλο εργαλείο για την ανάλυση του σύγχρονου κόσμου. Πιο
συγκεκριμένα εναντιώθηκε στον οικονομισμό και στην ταξική αναγωγή των ορθοδόξων
μαρξιστών (Post-marxm without apologies, 1987). Γι' αυτό και κατατάσσεται στους αριστερούς
μεταμαρξιστές φιλοσόφους.
Συζητείται
στους κύκλους της Αριστεράς, η "θεωρία του λόγου" που εντάσσεται σε
ευρύτερα ρεύματα, όπως ο μεταστρουκτουραλισμός και ο μετα-μαρξισμός (Σχολή του
Έσσεξ) και είναι ιδιαίτερα γνωστός για τη θεωρία του για τον Λαϊκισμό.
Θεωρεί ότι ο
Λαϊκισμός, ως όρος δεν έχει a priori θετικό ή αρνητικό πρόσημο, αλλά αξιολογείται
στην πορεία του (ίδε βιβλίο του: "On populist Reason",
2005). Αλλά στο βιβλίο του "Η
Αριστερά στην Ευρώπη πρέπει να γίνει πιο λαϊκίστικη", αξιολογεί θετικά
τον αριστερό λαϊκισμό και αρνητικά τον δεξιό λαϊκισμό, φέρνοντας παράδειγμα τη
δικτατορία του Περόν στην Αργεντινή, που υπήρξε βίωμά του.
Ο Λακλάου
όρισε τον αριστερό λαϊκισμό ως: «μία νέα μορφή ριζοσπαστικής δημοκρατίας, μία
εξέγερση πολιτικά απάτριδων μαζών, ενάντια στην κυριαρχία διεφθαρμένων
οικογενειών και ΕΛΙΤ».
Επρέσβευε, με
την κοόρτη του Έσσεξ, ότι ο λαϊκισμός καθ' εαυτός, δεν είναι κακός ούτε
αντιδημοκρατικός, αλλά είναι αναγκαίο στοιχείο προκειμένου να
"κατασκευαστεί" ο Λαός. (Τα περί στοιχείων, στιγμών, λόγου, αναγωγής,
συνάρθρωσης, κομβικών σημείων, εξάρθρωσης κ.λπ., αναφέρονται στη "θεωρία
του λόγου".)
Εκεί γίνεται
εις βάθος αναφορά για την "ενδεχομενικότητα", δηλ. την ειδική μορφή
που παίρνει ένα σύστημα σχέσεων ετερογενών στοιχείων, που είναι στο
"παιχνίδι" της ....., το οποίον δεν οδηγεί σε κάποιο τέλος και για το
οποίο «δεν υπάρχει κάποια προδιαγεγραμμένη κινητήριος δύναμη της ιστορίας, παρά
μόνον η ενδεχομενική δυναμική της διαλεκτικής».
Γι' αυτό ο αριστερός λαϊκισμός δεν έχει
κάποια ιδεολογία. Είναι ο θρίαμβος του τακτικισμού, επισημαίνει ο καθηγητής
Α. Πανταζόπουλος του ΑΠ.Θ.
Εργαλειοσκοπεί
τα κοινωνικά αιτήματα, δεν έχει αναστολές. Δεν έχει όρια που θα φθάσει. Εξάπτει
τα κοινωνικά πάθη, δεν τον ενδιαφέρουν οι θεσμοί, ο κυνισμός του ψυχρός και
αδίστακτος δεν υπολογίζει ούτε τις ατομικές ελευθερίες. Κι αυτές περιστέλλονται
προ της εξουσιολογολαγνείας του.
Στοχεύει
συστηματικά και επίμονα στην κοινωνική διαίρεση:● "Λαός" vs
"ΕΛΙΤ", δηλ. λαός κατά του κατεστημένου, ●φτωχοί κατά πλουσίων, εμφυλιοπολεμική πάντα η διάθεση. Οι
άλλοι είναι προδότες, πουλημένοι στους ξένους.
Η βία
είναι συστατικό στοιχείο της πάλης του λαϊκισμού. Δεν είναι μόνον σωματική,
αλλά λεκτική και ιδεολογική.
Ας θυμηθούμε τα αντίστοιχα του Τσίπρα, για
περιγραφή της κυβέρνησης Σαμαρά-Βενιζέλου: «Μαύρο μπλοκ, μαύρη
πολιτική, μαύρη προπαγάνδα».
Οι υπουργοί
της ήσαν: προδότες, εθελόδουλοι, γερμανοτσολιάδες, ενώ για τους εαυτούς τους
κρατούσαν το φωτοστέφανο του ηθικού πλεονεκτήματος.
Δεν υπήρχε
πολιτική αντιπαράθεση, αλλά εξόντωση των αντιπάλων. Το
απόλυτο σύνθημα «ή ΕΜΕΙΣ ή ΑΥΤΟΙ», με το
οποίο ήρθαν ο Τσίπρας και ο ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία ήταν έμπλεο διχασμού και φανατισμού,
Ο Λαϊκισμός
αυτός λειτουργεί ως μονόδρομος για την εξουσία. Μόνον αυτήν βλέπει. Γι' αυτήν,
δίνει και κάνει τα πάντα.
Με το
Λαϊκισμό ΔΕΝ υπάρχει συναίνεση. Ούτε
την επιδιώκει, ούτε τη θέλει. Η κυβερνητική τακτική το επιβεβαιώνει. Σε όλα
τα θέματα. Οικονομικά, εργασιακά, εθνικά κ.λπ.
Εάν
εμφανισθεί προς στιγμή με διάθεση συναίνεσης, δεν πρόκειται για αληθινή πρόθεση
συναίνεσης. Είναι τακτικισμός, για να περισώσει ό,τι μπορέσει από την εξουσία.
Έχει και μια
ευοίωνη πρόβλεψη ο Λακλάου: «Όταν ο
φορέας του λαϊκισμού ασκήσει πολιτική, αργά ή γρήγορα, θα στρέψει εναντίον του
τις ομάδες που τον στήριξαν».
Κάποια
στιγμή ο Λαϊκισμός έχει τα όριά του.
ΓΙΑΝ.ΚΟΣ
